İstanbul
Dünyaevine giren çiftlerin, nikahlarına şahitlik eden misafirlerine o günün anısına armağan ettiği tüle sarılı klasik badem şekerleri, geçmişten gelen kültürünü son yıllarda hediyeliklere bıraktı.
Süs şekerlerin yerine hediye olarak zevklerine ya da tercihlerine göre hazırlattıkları tasarım ürünlerini tercih eden çiftler, geçen zaman ve gelişen teknolojiyle şeklini ve niteliğini değiştiren "nikah şekeri" ile nikah merasimlerinin köklü geleneğini sürdürüyor.
Çiftlerin talepleri doğrultusunda hazırlanan hediyelikler arasında kimi zaman bir içimlik kahve, tadımlık çikolata ya da lokum bulunurken, bazen de buzdolabına yapıştırılan magnet, aksesuar olarak kullanılan obje ya da cam, kütük ve deniz kabuğu gibi malzemelerden yapılan fonksiyonel tasarımlar yer alıyor.
Yeni tip koronavinüs (Kovid-19) salgını döneminde çiftlerin en çok tercih ettiği hediyeliklerin başında kolonya ve dezenfektan bulunuyor.
Nikah şekeri satan esnaf, isteğe göre her türlü tasarım ve paketin hazırlanabildiğini belirtirken, Kur'an-ı Kerim, tespih, kandil yağı, sabun, mum, lavanta, kütük, ayna ve tohumun yanı sıra fleksi ve epoksi ürünlerin de en çok tercih edilen hediyelikler arasında olduğuna vurgu yaptı.
20 yıldır nikah şekeri satan esnaf Mehmet Sezer, geçmişte klasik badem şekerleri olduğunu, son 15 yılda hediyelik nikah şekeri sektörünün değişim gösterdiğini söyledi.
Daha önce yurt dışından ithal edilen ürünlerin artık yerli imkanlarla üretildiğini belirten Sezer, "Şu anda yüzde 80-90 yerli üretim yapıyoruz, kendimiz üretiyoruz. Magnetler, tepsiler, döküm ürünlerin hepsi kendi imalatımız." dedi.
Klasikleşen nikah şekerlerinin içerisinde artık çoğu zaman şeker bulunmadığını dile getiren Sezer, "Konsepti değişti, şu anda hediyelik tarza döndü. İsmi 'nikah şekeri' diye geçiyor ama eski nikah şekerleri yok. Eskiden sadece bademdi, tülün içerisine sarıyorlardı, nikahlarda misafirlere veriyorlardı. Şu anda öyle bir şey yok, şu anda komple hediyelik tarza dönüştü. Bu ürünler daha kullanışlı, mum kullanılıyor, magnetler kullanılıyor. Eski nikah şekerleri yenildiğinde bitiyor, ancak bunlar kalıcı." ifadesini kullandı.
Çiftler pandemi döneminde misafirlere en çok kolonya hediye etti
Esnaf Hasan Çimen, pandemi kapsamında uygulanan kısıtlama kararlarının kaldırılmasının ardından işlerin hareketlendiğini, nikah şekeri ve hediyeliklere yurt içi ve yurt dışından yoğun talep olduğunu, havaların soğumasıyla hareketliliğin biraz azaldığını söyledi.
Hediyelik kolonyaların salgın döneminde en çok tercih edilen ürünlerin başında geldiğine değinen Çimen, bunun yanı sıra aksesuar olarak kullanılan ürünlerin tercih edildiğini dile getirdi.
Kişinin zevkine ve tercihine göre tasarımlar hazırladıklarına vurgu yapan Çimen, "İnsanların seçeneği ve alternatifler çoğaldıkça herkes kendi konseptine göre, karakterine yakın hediyeleri seçmeye başladı. Kimisi ayet-dua, kimisi çiçek, kimisi nostaljik badem şekerli ürünleri seçiyor. Bu tamamen gelin ve damadın seçeneğine kalmış bir şey." diye konuştu.
Magnet fiyatlarının 2 ile 10 lira, kutu ve şişe modellerinin fiyatlarının ise 4 ile 15 lira arasında değiştiğini kaydeden Çimen, internetten de sipariş aldıklarını ancak çok sayıda ürün yaptıran kişilerin daha çok yerinde görerek sipariş vermeyi tercih ettiğini vurguladı.
Almanya ve Fransa ile Arap coğrafyasından çok sayıda müşteriye hizmet verdiklerinin altını çizen Çimen, "Özellikle Almanya'daki gurbetçilerimiz hemen hepsi Türkiye'den alıyor. Almalarının birinci sebebi burada alternatif olarak çeşit çok, ikinci sebebi de fiyat olarak yurt dışına nazaran biz çok ucuz satıyoruz." değerlendirmesini yaptı.
Esnaf Veysel Bakırkalay, nikah şekeri kültürünün geçmişe kıyasla değiştiğini, misafirlere şeker yerine kalıcılığı daha fazla olan ve tercihe göre tasarlanabilen farklı objelerin sunulduğunu ifade etti.
Klasik nikah şekerlerine olan ilginin azalmasında Orta Asya ve Avrupa kültürünün de etkili olduğunu anlatan Bakırkalay, "Özellikle Arap ülkelerinde biraz daha yaygın. Onlar biraz daha şatafatı sevdiği için biz de biraz onların kültürlerini almaya başladık. Tabii bunda Araplarla olan münasebetimiz ile Suriyelilerin burada olmasının da çok büyük etkisi oldu." diye konuştu.
İkramlık nikah şekeri kültürünün değişim gösterse de sürdüğünü aktaran Bakırkalay, "Nikah salonundan çıkarken takdim edilen o eski badem şekerlerinden pek kalmadı. Daha çok kolonyalar, jeller (dezenfektan) kullanılmaya başlanıldı. Pandemi dönemini atlattık, şu anda yavaş yavaş onlar da azalmaya başladı." dedi.
Yurt dışından da talep gördüklerini anlatan Bakırkalay, şöyle devam etti:
"Fransa, Almanya, İsviçre, Hollanda... Özellikle Almanya'da gurbetçilerimiz var, oralara gönderiyoruz. Bizde çeşit daha çok, bizde alternatif olarak fazla çeşit olduğu için daha çok Türkiye'yi tercih ediyorlar. İnanın Eminönü'nde Türklerden çok yabancılar var, yabancılara daha çok hizmet veriyoruz."