Kuala Lumpur
Malezya'da Başbakan Muhyiddin Yasin'in meclis çoğunluğunu kaybetmesi nedeniyle istifa etmesinin ardından yönetim boşluğu yaşanıyor.
Ülkede 23 Şubat 2020'de yaşanan ve eski Başbakan Mahathir Muhammed'in istifasına yol açan siyasi krizde, dönemin muhalefet partileri Birleşik Malay Ulusal Örgütü (UMNO) ve Malezya İslam Partisi (PAS) ile ittifak kurarak meclis çoğunluğu sağlayan Muhyiddin, Malezya Kralı tarafından 29 Şubat 2020'de Başbakan olarak atandı.
Göreve başladığından bu yana meclisten güvenoyu alamayan ve bu nedenle meclis çoğunluğu sıkça tartışılan Muhyiddin'in istifa süreci, iktidar koalisyonu partilerden UMNO'nun 3 Ağustos'ta hükümete desteğini çekmesiyle tetiklendi.
Muhyiddin, meclis çoğunluğu sağlaması için muhalefet partilerine yönelik "destek" talebinin geri çevrilmesi üzerine Malezya Kralı Sultan Abdullah Şah'a dün istifasını sundu.
İstifası kabul edilen Muhyiddin, görevini geçici olarak sürdürüyor.
Malezya basınında yer alan haberlerde, yeni başbakanın atanması sürecinin en az bir haftayı bulacağı değerlendirmesi yapılıyor.
Anayasal monarşi sistemiyle yönetilen Malezya'da başbakan, Kral tarafından atanıyor. Federal Anayasa gereği seçimlerin ardından Kral'ın, en çok milletvekiline sahip koalisyonun adayını başbakan olarak ataması gerekirken hükümetin düşmesi veya başbakanın istifası gibi durumlarda Malezya Kralı, meclis çoğunluğunu sağlayacağını düşündüğü bir milletvekilini başbakan olarak atayabiliyor.
İktidar koalisyonundan öne çıkan isimler
222 sandalyeli Malezya Parlamentosunda başbakan olmak isteyen adayın hükümet kurabilmek için en az 112 milletvekilinin desteğini alması gerekiyor.
Malezya basınındaki haberlere göre Muhyiddin'in hükümetinde Başbakan Yardımcılığı yapan İsmail Sabri Yakub, başbakanlık için en muhtemel isimlerden biri.
Siyasi kariyerine 2004'te UMNO'dan milletvekili seçilerek başlayan İsmail Sabri, eski Başbakan Necip Rezak'ın döneminde sırasıyla Gençlik ve Spor, İç Ticaret, Tarım ve Kırsal ve Bölgesel Kalkınma Bakanlığı yaptı.
İsmail Sabri, Muhyiddin'in başbakanlığında Savunma Bakanı olarak kabineye girmiş ve 7 Temmuz'da Başbakan Yardımcısı olarak görevlendirilmişti.
Hükümeti boyunca Muhyiddin ile iyi anlaştığı bilinen İsmail Sabri, Kovid-19 ile mücadelede oynadığı etkin rol ile hem halkın hem de iktidar koalisyonu partilerinin sempatisini kazandı.
61 yaşındaki İsmail Sabri, partisi UMNO ile Muhyiddin arasındaki çekişmelerde denge politikası yürütmesi ve siyasi kavgalara taraf olmamasından ötürü de beğeniliyor.
Başbakanlık için bir diğer öne çıkan isim ise Muhyiddin'in Dışişleri Bakanı Hişamuddin Hüseyin.
Partisi UMNO'ya 1989'da katılan ve 1995'te milletvekili olarak meclise giren 60 yaşındaki Hişamuddin, bundan önce Gençlik ve Spor, Eğitim, İçişleri, Ulaştırma ve Savunma bakanlıkları görevinde bulundu.
Hişamuddin, partisi nezdinde saygıdeğer bir konuma sahip olmasının yanı sıra Dışişleri Bakanlığı boyunca Malezya'yı uluslararası alanda başarılı temsil etmesi nedeniyle de başbakanlığa uygun görülüyor.
UMNO milletvekili 84 yaşındaki Razali Hamza'nın ismi de Muhyiddin'in ardından başbakan olabilecekler arasında geçiyor.
Malezya'nın ekonomik kalkınmasını yaşadığı 1980'li yıllarda Maliye Bakanlığı görevini üstlenen Razali, ülkenin en büyük gelir kaynaklarından birini oluşturan petrol firması PETRONAS'ı kurması ve Malezya'nın uluslararası alanda petrol haklarını korumasında oynadığı önemli rolle tanınıyor.
Razali'nin başbakan adayı olması durumunda bazı muhalefet milletvekillerinden de destek alabileceği öngörülüyor.
Muhalefet partilerinden öne çıkanlar
Muhyiddin Yasin'in ardından başbakanlık koltuğunu doldurmak için muhalefet partilerinden öngörülen isimlerden ilki, Halkın Adaleti Partisi (PKR) Başkanı ve ana muhalefet lideri Enver İbrahim.
Mahathir Muhammed'in ilk başbakanlığı döneminde siyasete atılan ve bu dönemde Eğitim, Tarım, Maliye Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı gibi önemli görevler üstlenen 71 yaşındaki Enver, özellikle eğitim alanında yaptığı köklü reformlarla tanınıyor.
Enver, 1998'de Mahathir ile yaşadığı anlaşmazlıklar sonucu Başbakan Yardımcılığı görevinden alındıktan sonra reformcu bir çizgi benimsedi ve muhalefetin safına geçerek PKR'yi kurdu.
Hakkında çıkan yolsuzluk ve taciz suçlamalarıyla uzun süre gündem olan ve iki kez hapis cezası alan Enver, liberal ve yenilikçi görüşlerinden ötürü UMNO ve PAS gibi Malay milliyetçisi partilerin tepkisini çekiyor.
Halihazırda mecliste Enver'i destekleyen 88 milletvekili bulunurken, ana muhalefet liderinin bu süreçte meclis çoğunluğu elde edebilecek potansiyele sahip olduğu düşünülüyor.
Muhalefet koalisyonundaki Sabah Miras Partisinin (WARISAN) Başkanı Şafi Apdal da başbakan adaylığında ismi geçenler arasında bulunuyor.
Mahathir ve Necip'in başbakanlıklarında Yerel Kalkınma, Savunma, İç Ticaret ve Kültür Bakanlığı yapmış 63 yaşındaki tecrübeli siyasetçi Şafi'nin ilk kez, geçen yılki hükümet krizinde başbakanlık için adı geçti.
Başbakanlıktan 23 Şubat 2020'de istifasının ardından Mahathir, kendisinden sonra başbakanlık için Şafi'yi en uygun isim olarak gördüğünü açıklamıştı.
O günden itibaren tanınırlığı artan Şafi'nin, başbakan adayı olması durumunda muhalefet milletvekillerinin büyük çoğunluğunun yanı sıra Mahathir ve partisinin de desteğini alacağı düşünülüyor.
Bazı uzmanlar, aslen Sabah eyaletinden olması nedeniyle Şafi'nin başbakan olmasının, Malezya'nın doğu eyaletlerini kalkındıracağı ve ülkenin gelir dağılımındaki adaletsizliğe çözüm getirebileceği fikrini savunuyor.